Henryk Walezy (1573–1575–1589), Écu d’or au soleil, 1578 B, mennica Rouen; Aw: Ukoronowana tarcza herbowa z trzema liliami, HENRICVS III D G F - RANC ET POL REX; Rw: Krzyż utworzony ze splecionych łuków, na końcu ramion lilie + CHRISTVS REGNAT VINCIT ET IMPE (róża) 1578; Ciani 1408, Duplessy 1121A, Fr. 386, Kop. 10474 (R4); złoto, 3.32 g, bardzo ładnie zachowana moneta. Henryk Walezy był pierwszym elekcyjnym królem Polski. Po niespełna roku rządów, gdy dowiedział się o śmierci swojego brata, króla Karola IX, potajemnie, w przebraniu, opuścił Wawel i wyjechał do Francji, bowiem otwierała się przed nim szansa na tron francuski. Pościg kierowany przez Jana Tęczyńskiego nie dał rezultatu - króla dogoniono, nie zdołano jednak przekonać do powrotu, uzyskano jedynie przyrzeczenie, że za kilka miesięcy Henryk powróci. Nigdy do tego nie doszło. 13 lutego 1575 został on koronowany na króla Francji. Pobyt w Polsce od początku był źródłem rozczarowań dla młodego, 23-letniego Walezjusza. Nie znał języka polskiego, a codzienne sprawy państwa nudziły go. Nocami grywał w karty, przegrywając znaczne sumy z królewskiego skarbca. Szlachcie polskiej nie podobały się jego stroje i ozdoby (nosił kolczyki i dużą ilość biżuterii), królowi zaś przeszkadzały pijatyki urządzane przez polskich poddanych. Czmychnął z nowej ojczyzny przy pierwszej okazji, tym bardziej, że coraz mocniej nalegano na uzgodniony przed koronacją ślub z Anną Jagiellonką, trzydzieści lat od niego starszą i niezbyt urodziwą córką Zygmunta Starego. Henryk, który romansował z najlepszymi partiami w Europie (Maria de Clèves, Ludwika Lotaryńska czy niezwykłej podobno urody Renata de Rieux) robił co mógł, by odwlec w czasie zaślubiny. Aby nie widywać się z przyszłą żoną symulował choroby, lub po prostu zamykał się w komnacie królewskiej. Ten stan nie mógł trwać jednak wiecznie, więc wiadomość o śmierci brata przyjął jako dar od opatrzności.
