Jacek MALCZEWSKI, PORTRET JÓZEFA PAKIESA

Olej, płótno, 81,8 x 56,5 cm, sygnowany l.g.: [18]96 JMalczewski. W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie znajduje się fotografia prezentowanego obrazu wykonanego przez Amalię Krieger, która była zaprzyjaźniona z Malczewskim. Józef Pakies (1858-1923), wykształcony w Wiedniu, na początku lat 90. XIX w. rozpoczął działalność budowniczą w Krakowie. Współpracował z Wacławem Krzyżanowskim. Jego wczesne projekty cechował eklektyzm (kamienica Jadwigi Hussarzewskiej przy ul. Straszewskiego 27, 1897 r.; budynek Instytutu Maryi, ul. Pędzichów 14/16, 1899 r.), dojrzalsze półmodernizm (dom Zofii Popielowej, ul. Basztowa 1, 1908 r.; dom Wandy Pollerowej, ul. Szpitalna 32; Bursa Akademicka UJ, ul. Grabarska 7, 1910-11 r.; Zakład św. Jadwigi przy ul. Krupniczej 38; gmach Akademii Umiejętności przy ul. Sławkowskiej 17). Radny miejski, publicysta w kwestiach architektoniczno-urbanistycznych. Działał w Krakowskim Towarzystwie Technicznym i miejskich komisjach urbanistycznych. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Należał do grupy rzeczoznawców konsultujących restaurację Zamku Wawelskiego; towarzyszył Z. Hendlowi w wycieczce włoskiej celem lepszego odtworzenia kształtu krużganków. Od 1921 r. był członkiem komitetu budowy gmachu Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej.

W latach 1872-75 i 1877-79 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki oraz w latach 1876-77 u Henri Ernesta Lehmana w Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Na formację artysty wpłynęły liczne podróże do Paryża, Monachium, Wiednia, Włoch, Grecji czy Turcji. Istotnym źródłem inspiracji Malczewskiego był rodzimy folklor, polska literatura i historia, także tradycja biblijna i mitologiczna. We wczesnej fazie twórczości malował realistyczne sceny związane z martyrologią Polaków po 1863 roku. Po 1890 r. ukształtował się symbolizm w twórczości artysty i powstają malowane w tej konwencji portrety, autoportrety i kompozycje rodzajowe. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela malarstwa polskiego symbolizmu wsławił się też jako wybitny pedagog. Wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1896-1900 i 1910-1921), a w okresie 1912-1914 pełnił funkcję jej rektora. W 1897 roku został członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Twórczość Malczewskiego był wielokrotnie prezentowana poza granicami kraju, doceniana i nagradzana, m.in medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900).